Tìm hiểu về Bạch Tuộc

Tìm hiểu về Bạch Tuộc

Mục lục

5/5 - (1 bình chọn)

Bạch tuộc là loài sinh vật khá gần gũi với cuộc sống chúng ta. Con người thường sử dụng bạch tuộc như thức ăn, động vật thí nghiệm… Tuy nhiên, mọi người không phải đều hiểu rõ về loài sinh vật này. Hãy cùng Vườn nhà mình tìm hiểu về loài động vật này nhé!

Bạch tuộc là gì?

Bạch tuộc là động vật thân mềm, thuộc bộ Octopoda. Chúng có kích thước ngắn, hình trái xoan và sinh sống ở dưới đáy biển. Hiện nay, có đến khoảng 289 đến 300 loài bạch tuộc đang sống ở nhiều vùng khác nhau trên thế giới. Có thể thấy rằng, số lượng này là hơn ⅓ số lượng những loài động vật thân mềm trên Trái Đất. Kích thước của bạch tuộc có thể rất khổng lồ và một số loài trong chúng có khả năng bắt và giết một con cá mập.

Đặc điểm sinh học của bạch tuộc

Cấu tạo của bạch tuộc gần giống như loài mực ống. Cơ thể bạch tuộc có 8 chân dưới dạng các xúc tu. Đặc điểm về cơ thể này được biểu hiện rõ ràng qua tên của chúng. Cụ thể, trong tiếng Hy Lạp, tên khoa học của bạch tuộc là: ὀκτώπους (oktōpous) có nghĩa là tám chân. Từng chi trong 8 xúc tu này của bạch tuộc được ví như một buồng thuỷ tĩnh học cơ bắp.

Khác với các động vật thân mềm khác, bạch tuộc có phần lớn cấu trúc cơ thể không xương và không được bao phủ bởi một vỏ cứng bên ngoài. Chính vì vậy, bạch tuộc có khả năng luồn lách qua các khe đá dưới lòng biển một cách dễ dàng. Bộ phận cứng duy nhất của cơ thể bạch tuộc là chiếc mỏ vẹt ở bên dưới đầu và giữa 8 chi.

Đặc điểm bên ngoài của bạch tuộc

Về vẻ bên ngoài, trông bạch tuộc khá tương đồng với mái vòm úp bên trên một đống râu mực cỡ lớn. Tuy nhiên, trên thực tế, bộ phận “đầu bạch tuộc” mà chúng ta hay nghĩ lại là phần thân của chúng. Bên trong thân của bạch tuộc có chứa các cơ quan nội tạng quan trọng của chúng. Có một sự thật mà nhiều người không biết, đó là bạch tuộc sở hữu 3 trái tim. Bộ phận thân chính là nơi chứa ba trái tim này. Trong đó, hai trái tim sẽ giữ nhiệm vụ bơm máu cho hai mang và trái tim thứ 3 sẽ chịu trách nhiệm bơm máu đi toàn bộ cơ thể.

Còn một điều đặc biệt nữa, máu của bạch tuộc có chứa protein giàu chất haemocyanin – chuyên vận chuyển oxy. Loại chất này vận chuyển oxy kém hiệu quả hơn so với huyết cầu giàu chất sắt như ở loài động vật có xương sống. Hơn nữa, thay vì hòa tan trong hồng cầu, haemocyanin sẽ hoà tan trong các huyết tương. Chính vì thế, khác với màu máu đỏ như nhiều loài động vật khác, máu của bạch tuộc sẽ có màu xanh.

Theo các nghiên cứu khoa học, tuổi thọ của bạch tuộc tương đối ngắn, tuỳ từng loài. Có loài bạch tuộc chỉ sống vỏn vẹn trong 6 tháng nhưng cũng có loài có tuổi thọ đạt tới 5 năm. Đặc biệt, nguyên nhân khiến bạch tuộc chết sớm chính là sinh sản. Sau khi kết đôi, có thể những con bạch tuộc đực chỉ tồn tại thêm được một vài tháng còn con cái sẽ chết không lâu sau khi ổ trứng nở.

Đặc điểm sinh sản

Hình thức sinh sản của bạch tuộc cũng khá khác biệt. Trong quá trình giao phối, bạch tuộc đực sẽ dùng tua đưa các bào tinh vào trong cơ thể con cái. Tua thứ 3 từ bên phải thường chịu trách nhiệm này nên được gọi là tua giao phối. Lúc giao phối, chiếc tua thứ 3 này sẽ tách ra hẳn cơ thể con đực khi giao phối. Khi đi vào cơ thể con cái, chiếc tua thứ 3 này sẽ căng phồng để dễ dàng phóng tinh triệt để và loại bỏ đi những đứa con tương lai của đối thủ trước để lại.

Vài tháng sau khi giao phối, con đực sẽ chết. Đối với con cái, chúng sẽ giữ tinh dịch ở bên trong cơ thể cho tới khi trứng trưởng thành. Trong mỗi kỳ thụ tinh, lượng trứng mà bạch tuộc cái có thể đẻ được rơi vào khoảng 10.000 – 70.000 trứng, phụ thuộc vào từng loài khác nhau.

Bạch tuộc con

Sau khi đẻ trứng, để cung cấp oxy cho trứng và bảo vệ chúng khỏi loài ăn thịt, bạch tuộc cái sẽ thổi nước qua trứng. Quá trình này sẽ diễn ra trong vòng 5 tháng cho tới khi trứng nở. Trong suốt thời gian chờ trứng nở, bạch tuộc cái sẽ không ăn gì, vì vậy, chúng thường sẽ chết ngay sau khi trứng nở. Bạch tuộc con đã nở lúc bấy giờ là ấu trùng và chúng sống như những sinh vật trôi nổi, thức ăn lúc này là những ấu trùng sao biển. Chúng sẽ sống như vậy cho đến khi đủ trưởng thành và lặn xuống đáy đại dương. Đây được coi là thời kì nguy hiểm đối với bạch tuộc bởi có những động vật khác chuyên ăn sinh vật trôi nổi.

Đặc điểm về giác quan

Thị lực của bạch tuộc khá tốt nhưng chúng không có chức năng phân biệt màu sắc. Bạch tuộc có những túi cân bằng gắn liền với não, vì vậy, thân thể của chúng lúc nào cũng nằm ngang.

Qua nghiên cứu, bạch tuộc có cơ quan thị giác khá tốt nhưng chúng lại bị điếc. Thay vào đó, bạch tuộc lại phát triển những xúc giác tuyệt vời, có khả năng cảm nhận tốt mọi thứ xung quanh. Những giác hút của bạch tuộc có chứa những cơ quan thụ cảm rất nhạy. Tuy nhiên, cảm giác bản thể của bạch tuộc lại không tốt. Bạch tuộc không thể xác định được vị trí cơ thể hoặc vị trí các xúc tua của mình.

Bạch tuộc di chuyển như thế nào?

Bạch tuộc thường có hai cách di chuyển, đó là bơi hoặc bò. Chỉ khi đói hoặc bị kẻ săn mồi đe dọa thì bạch tuộc mới di chuyển. Lúc ấy, bạch tuộc sẽ tích nước vào phần thân và bắn ra với cực nhanh, hình thành cơ chế phản lực nhằm đẩy cơ thể về phía trước. Khi đó, tốc độ của chúng có thể đạt khoảng 25km/h.

Trí tuệ của bạch tuộc

Bạch tuộc có trí thông minh cao

Người ta xếp bạch tuộc vào loài động vật có trí thông minh cao và chúng có thể có trí thông minh cao hơn bất kỳ loài động vật thân mềm nào.

Dựa trên các kết quả thí nghiệm, bạch tuộc có cả hệ thống trí nhớ ngắn hạn và dài hạn. Hệ thần kinh của bạch tuộc khá phức tạp và các xúc tua của chúng chứa tới ⅔ nơron thần kinh. Thông qua sự điều khiển của 3 cấp độ hệ thần kinh, các tua này hình thành những phản xạ khá phức tạp.

Một số nghiên cứu khác chỉ ra rằng, bạch tuộc có khả năng phân biệt được hình dạng và hoa văn khác nhau. Cụ thể, bạch tuộc được huấn luyện chơi ném vòng vào các chai. Bạch tuộc cũng có thể tìm lại những món đồ chơi bị ném đi và đem trở lại chỗ cũ.

Bạch tuộc tự vệ như thế nào?

Bạch tuộc sử dụng 3 cơ chế tự vệ, bao gồm phun mực, nguỵ trang và tự tháo bỏ tua. Trong hầu hết các trường hợp, bạch tuộc sẽ phun ra một loại mực hơi đen và dày để tránh khỏi kẻ thù. Mực của bạch tuộc có thành phần chính là các hắc sắc tố melanin (chất tạo nên màu da và tóc con người). Không chỉ vậy, loại mực này của bạch tuộc còn có tác dụng át mùi, giúp bạch tuộc lẩn trốn dễ dàng hơn.

Bạch tuộc có khả năng nguỵ trang cực giỏi để trốn kẻ thù

Đối với cách thứ hai, bạch tuộc sẽ nguỵ trang bằng những tế bào da có thể thay đổi màu sắc, độ mờ hay khả năng phản chiếu của lớp biểu bì. Các tế bào sắc tố trên da mực có chứa nhiều màu khác nhau như cam, đỏ, vàng, nâu hoặc đen. Từng loài bạch tuộc khác nhau sẽ có số lượng màu sắc khác nhau. Có loài bạch tuộc có 2 màu, nhưng có loài lại có tới 3 hoặc 4 màu. Bạch tuộc cũng có thể dùng những tế bào sắc tố này liên lạc hoặc cảnh báo các loài bạch tuộc khác. Ví dụ, khi bị kích thích, bạch tuộc xanh có độc sẽ chuyển sang màu vàng sáng.

Bên cạnh đó, một số loài bạch tuộc có thể tách bỏ xúc tu khi chúng bị tấn công nhằm đánh lạc hướng kẻ săn mồi. Loài bạch tuộc Mimic còn có khả năng tự vệ khác, cực kì đặc biệt, đó là biến cơ thể thành động vật nguy hiểm khác như rắn biển, lươn…

Lợi ích của bạch tuộc

Làm thức ăn

Bạch tuộc có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon

Ở khá nhiều nơi trên thế giới, bạch tuộc được dùng như một loại thực phẩm. Đầu bếp có thể chế biến các xúc tua và những bộ phận khác thành nhiều món ăn ngon, đa dạng. Các món ăn nổi tiếng được làm từ bạch tuộc có thể kể đến như sushi, akashiyaki và takoyaki. Người ta còn ăn sống một số loài bạch tuộc hoặc dùng chúng để làm thực phẩm chức năng bồi bổ sức khoẻ.

Làm vật nuôi

Người ta có thể nuôi bạch tuộc trong nhà làm vật cưng

Việc giam cầm bạch tuộc rất khó khăn nhưng một số người vẫn muốn nuôi chúng trong nhà. Được biết, có lúc bạch tuộc sẽ phá vỡ bể nhốt mình để tìm kiếm thức ăn hay bò lên thuyền của người đánh cá để tìm cua. Thỉnh thoảng, lúc chúng bị kích động, bạch tuộc có thể ăn xúc tua của chính bản thân mình. Tuy nhiên, theo như kết quả nghiên cứu, bạch tuộc thực hiện hành vi đó là vì hệ thần kinh của chúng bị một loại virus tấn công. Hành vi này của bạch tuộc được gọi là tình trạng mất trật tự thần kinh học.

Ở một số khu vực, người ta liệt kê bạch tuộc vào danh sách phải được gaya mê khi sử dụng trong giải phẫu. Tại Anh Quốc, bạch tuộc được coi trọng và bảo vệ bằng pháp luật như những động vật có xương sống khác.

Những điều bạn có thể chưa biết về bạch tuộc

Bạch tuộc thường có hai dạng chính cirrina và incirrina. Đối với giống cirrina, nhìn bạch tuộc khá giống người ngoài hành tinh bởi chiếc đầu dạng bong bóng kỳ quái. Chúng có nhiều lông mao ở các xúc tu và một vỏ nhỏ ở nội bộ. Hiện nay, chúng ta khó bắt gặp dạng bạch tuộc này, bạch tuộc được tìm thấy chủ yếu là giống incirrina – loại không có vây và vỏ nội bộ.

Những điều bạn có thể chưa biết về bạch tuộc

Bạch tuộc sử dụng ‘gen’ thông minh không giống với con người bởi não bộ điều khiển trí thông minh của con người, trong khi đó, các xúc tua – nơi chứa ⅔ số nơron, mới là cơ quan điều khiển trí thông minh của. Nói đơn giản hơn, có thể coi mỗi một xúc tu của bạch tuộc là một bộ não riêng. Các xúc tu này rất thông minh, bởi vậy, cho dù chúng bị đứt lìa khỏi cơ thể, xúc tu vẫn có khả năng tự tìm thức ăn và mang về cho bản thể. Đôi khi, bạch tuộc không có khả năng điều khiển xúc tu mà còn có thể bị nó phản bội lại.

Mỗi xúc tu của bạch tuộc chứa khoảng 250 bầu giác. Những bầu giác này có khả năng tự xoay và hút các vật thể khác. Không chỉ có khả năng bám dính, bầu giác còn có thể giúp bạch tuộc nếm và ngửi mọi thứ xung quanh. Con người vẫn chưa khám phá ra vị trí của hậu môn của bạch tuộc. Bạch tuộc có thể di chuyển cả dưới nước và trên mặt đất. Và khi xúc tu bị mất đi, chúng vẫn có thể mọc lại được.

Loài bạch tuộc quái đản nhất là loài đốm xanh phân bố ở những rặng san hô ở Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Dù bạch tuộc đốm xanh có kích thước không lớn nhưng chúng lại nằm trong top những loài động vật nguy hiểm nhất trên đại dương bởi lẽ chỉ vài giọt độc của chúng đã có thể giết chết gần 30 người trưởng thành.



0916526868
chat-active-icon